Tashqi iqtisodiy faoliyatidagi 20 ta yirik hamkor davlatlar orasida olti mamlakat, xususan, Afg‘oniston (ijobiy saldo — $ 233,4 mln), Qirg‘iziston ($141,4 mln), Tojikiston ($104,4 mln), Turkiya ($100,6 mln), Kanada ($58,9 mln) va Eron ($16,6 mln) bilan faol tashqi savdo balansi kuzatilmoqda.
bugungi kunda O‘zbekiston dunyoning 156 mamlakati bilan savdo aloqalariga ega. Tashqi savdo aylanmasining eng katta hajmi Xitoy (20,5 foiz), Rossiya Federatsiyasi (17,8 foiz), Qozog‘iston (11,8foiz), Turkiya (9,3foiz), Koreya Respublikasi (4,8foiz), Qirg‘iziston (2,4foiz) va Afg‘oniston (2,3foiz) ga to‘g‘ri kelmoqda.
Joriy yilning yanvar-aprel oylarida tovar va xizmatlar eksporti (oltin eksportidan tashqari) 3,4 mlrd dollarni tashkil etdi. Bu o‘tgan yilning shu davriga nisbatan 715,7 mln dollarga ko‘pdir, ya’ni o‘sish 26,7 foizni tashkil etmoqda.
Tikuv-trikotaj sanoati mahsulotlari (+217 mln dollar), mis va mis mahsulotlari (+122 mln dollar), yengil avtomobillar (+59 mln doll.), un (+ 29 million dollar), maishiy texnika (+22 million dollar) va boshqa tovarlar eksportining o‘sishi hisobiga joriy yilning yanvar-aprel oylarida 660 mln dollarlik qo‘shimcha eksport amalga oshirilgan.
Gazning asosiy hajmlari ichki bozorga yo‘naltirilganligi sababli tabiiy gaz eksporti 82 mln dollarga kamaydi.
Jahonda koronavirus tarqalishi bilan bog‘liq epidemiologik vaziyat yomonlashayotgan bir paytda xorijiy mamlakatlarda cheklov choralarni mustahkamlash yoki qayta joriy etish holatlari kuzatilayotganligi sababli aviatsiya va turizm xizmatlari sohasida eksportning pasayishi kuzatilmoqda (tegishlilik bo‘yicha -3 mln dollar va -122 mln dollar).
2021 yilning yanvar-aprel oylarida eksport faoliyatiga 346 ta yangi korxona jalb etilib, 60 ta yangi turdagi tovarlar eksport qilindi. Ular orasida — rux qotishmasi, veterinariya vaksinalari, polipropilen ipi, tibbiy asboblarning yangi turlari.
Mahalliy tovarlar eksport geografiyasi 4 ta mamlakatga kengaytirildi. O‘zbek mahsulotlari endi Avstraliya, Argentina, Dominikan Respublikasi va Surinam mamlakatlariga yetkazib berilmoqda.
Sanoat tovarlari eksportning 35,9 foizini oziq-ovqat va tirik hayvonlar, kimyoviy moddalar va shunga o‘xshash mahsulotlar tashkil etadi.
Sakkiz oydan buyon O‘zbekiston oltin eksportini amalga oshirmayapti.
Rangli metallar (464,2 mln dollar), to‘qimachilik ipi, mato va tayyor mahsulotlar (658,4 mln dollar), kiyim-kechak (204,7 mln dollar), avtomobillar (125,4 mln dollar) savdosi keskin oshdi.
Meva-sabzavot mahsulotlar eksporti 329,5 ming tonnani tashkil etib, qiymati bo‘yicha 188 mln dollardan oshdi.
2021 yilning yanvar-aprel oylarida xizmatlar eksporti hajmi 13,2 foizga qisqarib, 650,7 mln dollarga yetdi. Shuni ta’kidlash muhimki, eksport tarkibining katta qismini transport xizmatlari, sayohat/turizm, telekommunikatsiya, kompyuter va axborot xizmatlari egallaydi.
Turkiya (528,2 mln dollar) Rossiya Federatsiyasini (494,8 mln dollar) O‘zbekistonning eksport bo‘yicha eng yirik hamkori bo‘lib qolmoqda.
UzA